Чаа чыл – арага салдары биле болган янзы-буру таварылгаларнын рекордчу байырлалы. Оон чылдагааны хой хонуктар иштинде уламчылаан дыштаныр хунернин иштинде кижилернин бот-боттарынче аалдажып, байырлажыышкын уезинде араганы ижиптери болуп турар.
Эмнелге организацияларынын статистиказы биле алырга, ол кыска уе дургузунда арагадан хорананган кижилернин саны 40-50 хуу кылдыр озе бээр. Ындыг айыыл олумге-даа чедирип турарын эмчилер бадыткап турар.
Арага кижинин мага бодун будуну биле урээр будумел. Баш мээзин болгаш дыка хой иштики органнар оон чидиг согуунга дораан когараар. Ылангыя элээн каш хонук уламчылаар Чаа-чыл байырлалынын дыштанылга хуннеринде арага биле холбашкан айыыл чидиг апаар.
Баар араганын эн-не бир дугаар болгаш эн-не куштуг согуун хулээп ап турар. Байырлалда кижинин чиген аар устуг чемнеринин, оон кырындан организмге кирген араганын хоралыг будумелдерин узуткап-арыглаары, баарнын «ажылчы хулээлгезинге» дыка улуг кужениишкинни чедирип турар. Чангыс эвес, каш хонук уламчылай байырлапкан организмнин баар органынын куш-ажылы суларап, эвээжеп эгелээн туннелинде, кижи бодунун мага-бодунга улуг хораны чаалап алыр. Ол ышкаш бестиг-баарзыктын ажылы база баксыраар. Кадыкка болгаш амы-тынга айыылдыг байдал тургустунар.
Хой арага холумактыг будумелдерни ишкенинин туннелинде чурек ажылы база кошкаар. Ол араганын хоразынга куш четпейн, согуушкуну будалып, хан эргилдезинин чогуур деннелинге удуртуп шыдавайн баар болгаш хан базыышкыны улгадып болур.
Бууректернин ажылы база кошкаар.
Аарыгларга удур кужу сулараарындан, кижинин организими янзы-буру чыпшынчак аарыглардан камгаланып шыдавайын баар.
Араганын тургузуунче кирип турар этанол деп будумел кижинин шупту органнарын олуглендирип баксырадыр хоран.
Байырлалдарда араганы ижиптер байдал тургустунуп келир-даа болза, ону хемчээлдиг болгаш чурумнуг ижерин оралдажыр болза эки. Ынчалза-даа арага аймаан эвээшти-даа ижерге, оон кадыкка багай салдары домей болуп турар, ынчангаш арагадан шуут ойталаар болза бодунга болгаш оске-даа улуска эки болур!
Кайгамчыктыг чараш, өөрүшкү долган Чаа-чыл байырлалын элээр, чугле чырык бодалдар биле ог-буленернин аразынга аас-кежиктиг, олчей-чолдуг уткуурун кузевишаан, чүгле эки чүүлдерни кылып, ажы-толувусту, чоок кижилеривисти оортуп, кадагалап, сагыш-сеткиливисти арыглап, байырлалдар уезинде ажыг сугну шеглээринче чонувусту кыйгырып тур бис!
ГБУЗ РТ «Реснаркодиспансер»
